Czy po licencjacie można uczyć w szkole?
Już nie; mogą to czynić osoby, które uzyskały takie uprawnienia na podstawie wcześniejszego standardu kształcenia nauczycieli – zgodnie z zasadą praw nabytych i wyłącznie w szkole podstawowej. Osoby kształcone na podstawie standardu z 2019 r. [aktualnie obowiązującego], powinny legitymować się dyplomem studiów magisterskich, w praktyce licencjackich i magisterskich – bo kształcenie nauczycielskie jest u nas rozpisane na dwa stopnie i dopiero ich łączna realizacja pozwoli sprostać wymaganiom kwalifikacyjnym stawianym nauczycielom w najnowszym rozporządzeniu z 2023 r.
Czy uzyskany stopień warunkuje poziom nauczania historii?
Zgodnie z tym co napisałem powyżej - nauczyciel kształcony po 2019 r. zarówno w szkole podstawowej i szkołach ponadpodstawowych powinien legitymować się dyplomem studiów magisterskich, lub ukończeniem po studiach magisterskich - studiów podyplomowych w zakresie nauczania historii lub w zakresie nauczania wiedzy o społeczeństwie
Jakich przedmiotów można uczyć po ukończeniu Historii/Filozofii lub innych naszych kierunków?
Z tego co mi wiadomo na naszym wydziale studia w specjalności nauczycielskiej prowadzone są jedynie na kierunku historia, obejmują one kształcenia nauczycieli w zakresie nauczania dwóch przedmiotów: historii oraz wiedzy o społeczeństwie
Czy składając dokumenty na drugi stopień na kierunku historia, można zdecydować się na specjalizację nauczycielską?
Można pod warunkiem ukończenia u nas specjalności nauczycielskiej na studiach I stopnia, lub ukończenia takiej specjalności w ramach studiów I stopnia na innej uczelni – wówczas należy sprawdzić jakie przedmioty i w jakim wymiarze odbył i zaliczył absolwent studiów licencjackich i porównać je z przedmiotami specjalności nauczycielskiej na kierunku historia - studiach II stopnia [sprawdzić czy absolwent studiów I stopnia miał wymagane przedmioty oraz ich odpowiedni - wymiary godzinowy określone przez standard kształcenia nauczycieli z 2019 r.], tak by upewnić się, czy zakres i wymiar kształcenia nauczycielskiego w innej uczelni w połączeniu z naszymi przedmiotami i ich wymiarem godzinowym – wypełni wymagania obowiązującego standardu kształcenia nauczycieli z 2019 r.)
Co zrobić, aby zostać nauczycielem?
Ukończony na uczelni odpowiedni kierunek studiów nie nadaje jako takich uprawnień nauczycielskich. Umożliwia natomiast przygotowanie merytoryczne do nauczania danego przedmiotu czy przedmiotów. Aby zostać nauczycielem należy wybrać w ramach kierunku studiów - specjalność nauczycielską. Program wymienionej specjalności studiów zawiera: wymagane przedmioty i ich godzinowy wymiar - określone w standardzie kształcenia nauczycieli. Aby wypełnić powyższy standard i zostać nauczycielem należy wybrać oferowaną w naszym Instytucie Historii UŁ na kierunku historia - specjalność nauczycielską, wybierając i planując swoją uniwersytecką edukację na studiach I i II stopnia (licencjackich a po nich studiach magisterskich). Kształcimy nauczycieli w zakresie nauczania dwóch przedmiotów: historii oraz wiedzy o społeczeństwie.
Osoby, które dziś rozpoczynają studia w Instytucie Historii UŁ na kierunku historia w ramach specjalizacji nauczycielskiej, aby uzyskać pełne kwalifikacje do nauczania historii i wiedzy o społeczeństwie w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych (z wyjątkiem szkół specjalnych) powinny ukończyć studia I i studia II stopnia (łącznie). Nauczyciel kształcony w myśl przepisów standardów z 2019 r. ma zatem obligatoryjnie legitymować się dyplomem studiów magisterskich.
To dyrektor szkoły jako osoba zawierająca ze strony placówki umowę o pracę - podejmując decyzję o zatrudnieniu danej osoby na stanowisku nauczyciela – sprawdza również, czy spełnia ona wymagania określone w tymże rozporządzeniu, a tym samym może być zatrudniona na stanowisku nauczyciela. W praktyce sprowadza się to do sprawdzenia dyplomów studiów oraz suplementów dyplomów i odniesienia przedmiotów tam umieszczonych do wymagań zawartych w standardzie kształcenia nauczycieli.
Dr Krzysztof Mucha jest cenionym dydaktykiem z wieloletnim doświadczeniem w nauczaniu historii i wiedzy o społeczeństwie na różnych poziomach edukacyjnych. Od 2002 roku jest związany z Uniwersytetem Łódzkim, gdzie pełni funkcję kierownika Pracowni Dydaktyki i Technologii Informacyjnej.
PODSTAWY PRAWNE:
Kwestie kształcenia nauczycieli reguluje standard: rozporządzenie MNiSW z dnia 25 lipca 2019 r. W sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela z późniejszymi zmianami. (Dz.U. R.P. 2019, poz.1450). Poniżej znajdą Państwo najważniejsze zapisy rozporządzenia MEiN z września 2023 r. W sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczyciel (Dz.U. R.P. 2023, poz. 2102):
[…] § 3. 1. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w klasach IV–VIII szkół podstawowych i w szkołach ponadpodstawowych, z wyjątkiem szkół specjalnych i oddziałów specjalnych w szkołach ogólnodostępnych oraz szkół w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, w placówkach doskonalenia nauczycieli, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradniach specjalistycznych, bibliotekach pedagogicznych, placówkach oświatowo-wychowawczych, placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania i kolegiach pracowników służb społecznych posiada osoba, która ukończyła:
1) studia pierwszego i drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie prowadzone zgodnie z nowym standardem kształcenia na:
- a) kierunku studiów zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami i posiada przygotowanie pedagogiczne lub
- b) kierunku studiów, których program określa efekty uczenia się w kategoriach wiedzy i umiejętności obejmujące treści nauczania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego w zakresie nauczanego przedmiotu lub treści prowadzonych zajęć na odpowiednim etapie edukacyjnym, i posiada przygotowanie pedagogiczne, lub
- c) kierunku studiów, których program określa efekty uczenia się w kategoriach wiedzy i umiejętności obejmujące treści nauczania odpowiadające wymaganiom ogólnym określonym w podstawie programowej kształcenia ogólnego w zakresie nauczanego przedmiotu lub treści prowadzonych zajęć na odpowiednim etapie edukacyjnym, i posiada przygotowanie pedagogiczne oraz ukończyła studia podyplomowe prowadzone zgodnie z nowym standardem kształcenia w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć lub
2) studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie prowadzone zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem 3 sierpnia 2019 r. na:
- a) kierunku zgodnym (specjalności zgodnej) z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami i posiada przygotowanie pedagogiczne lub
- b) kierunku, którego efekty uczenia się w kategoriach wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego w zakresie nauczanego przedmiotu lub treści prowadzonych zajęć na odpowiednim etapie edukacyjnym, i posiada przygotowanie pedagogiczne, lub
- c) kierunku innym (specjalności innej) niż określone w lit. a i b i posiada przygotowanie pedagogiczne oraz ukończyła studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć
2. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w klasach IV–VIII szkół podstawowych, z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych i oddziałów specjalnych w szkołach podstawowych ogólnodostępnych oraz szkół podstawowych w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, posiada również osoba, która ukończyła:
1) studia pierwszego stopnia prowadzone zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem 3 sierpnia 2019 r. na:
a) kierunku zgodnym (specjalności zgodnej) z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami i posiada przygotowanie pedagogiczne lub
b) kierunku, którego efekty uczenia się w kategoriach wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego w zakresie nauczanego przedmiotu lub treści prowadzonych zajęć na odpowiednim etapie edukacyjnym, i posiada przygotowanie pedagogiczne, lub
c) kierunku innym (specjalności innej) niż określone w lit. a i b i posiada przygotowanie pedagogiczne oraz ukończyła:
– studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć lub
– kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć lub
2) zakład kształcenia nauczycieli w specjalności odpowiadającej nauczanemu przedmiotowi lub prowadzonym zajęciom, lub
3) zakład kształcenia nauczycieli w specjalności innej niż określona w pkt 2 i kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć. […]
Foto: CKiPR UŁ