Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych na wystąpienie dr. Olgierda Ławrynowicza, dr hab. Anny I. Zalewskiej, prof. UŁ, dr hab. Adrianny Szczerby, dr Magdaleny Majorek-Lipowicz i dr. Marcela Bartczaka (Instytut Archeologii UŁ) oraz dr Aleksandry Krupy-Ławrynowicz i dr. Sebastiana Latochy (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ) pt. „Leksykon Archeologii Katyńskiej (1990–2015). Archiwa, artefakty, pamięć”, które odbędzie się w środę 15 maja 2024 r. o godz. 10.00 w s. 1.C IA UŁ w ramach seminarium doktorskiego Katedry Archeologii Historycznej i Bronioznawstwa Instytutu Archeologii UŁ.
Do udziału w seminarium w szczególności zachęcamy studentów archeologii oraz etnologii i antropologii kulturowej.
Wystąpienie stanowić będzie relację z pierwszych dwóch lat realizacji projektu badawczego NPRH MNiSW „Leksykon Archeologii Katyńskiej (1990–2015)”. Swoimi refleksjami podzieli się siedmioro członków 10-osobowego zespołu badawczego, z których wszyscy są pracownikami Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ. Omówione zostaną założenia, cele i harmonogram projektu, działania badawcze i popularyzatorskie, związane także z udziałem studentów archeologii oraz etnologii i antropologii kulturowej UŁ. Szczególny naciski położony zostanie na zaprezentowanie współpracy naukowej z Muzeum Katyńskim w Warszawie.
Przedstawiona zostanie projektowana konstrukcja Leksykonu z podziałem na kategorie haseł (ludzie, rzeczy, miejsca, proces badawczy) oraz specyfika badań z zakresu historii nauki, opartych na kwerendach takich źródeł jak prasa codzienna czy sprawozdania i wspomnienia organizatorów i uczestników badań w Katyniu, Miednoje, Charkowie i Bykowni. Wykonawcy projektu scharakteryzują także problematykę digitalizacji i wizualizacji trójwymiarowej zabytków archeologicznych pochodzących z badań katyńskich. Omówią również samą kolekcję wspomnianych artefaktów grobowych, m.in. ich pochodzenie, stan zachowania, surowce, z których były wykonane oraz działania konserwatorskie, którym były poddane.
W wystąpieniu omówione zostaną także działania badawcze realizowane w ramach etnograficznego modułu Leksykonu. Scharakteryzowana zostanie procedura metodologiczna, na którą składają się przede wszystkim wywiady etnograficzne przeprowadzane z badaczami i uczestnikami prac archeologicznych na Wschodzie oraz z potomkami ofiar lub osobami dziedziczącymi pamięć o nich. Pozyskiwane w ten sposób relacje i wspomnienia stanowią świadectwo procesu badawczego, pozwalają także zrekonstruować przebieg i rozpoznać znaczenie prowadzonych badań w tych aspektach, które umykają niekiedy opracowaniom historycznym, sprawozdaniom archeologicznym, analitycznym tekstom naukowym – w kontekście biograficznym, osobistym, emocjonalnym. Relacje potomków i członków Rodzin Katyńskich odnoszą się zaś do recepcji badań archeologicznych; ukazują to, co zapisane w osobistym doświadczeniu, w pamięci rodzinnej; mówią o praktykowanych i postulowanych formach upamiętniania. Celem tak prowadzonych badań etnograficznych jest więc chęć dotarcia nie tylko do indywidualnej wiedzy i pamięci, ale także do ponadindywidualnych zasobów składających się na szczególną wspólnotę dyskursu mówiącą o Zbrodni Katyńskiej.
Praca naukowa sfinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu realizowanego przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”; nr projektu 11H 20 02 48 88.
Leksykon Archeologii Katyńskiej (1990–2015)