Wystawa Julii Iwaszko z UŁ trafiła do Opawy w Czechach

Wystawa pt. „A światłość w ciemności świeci i ciemność jej nie ogarnęła (J 1, 5)”, wcześniej prezentowana w uniwersyteckiej Galerii Wozownia pod patronatem rektor UŁ, została tera zaprezentowana w Czeskiej Opawie na tamtejszym Uniwersytecie Śląskim (Slezská univerzita) w Galerii Hauerowa 4. Wystawa jest jedną z inicjatyw prof. Julii Iwaszko z Politechniki Kijowskiej podczas jej pobytu na Uniwersytecie Łódzkim w ramach stypendium programu Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza (IDUB).

W otwarciu wystawy 13 lutego 2023 r. uczestniczyli studenci i pracownicy Uniwersytetu Śląskiego (Slezská univerzita) w Opawie. Słowo wstępne do publiczności wygłosiły prof. Aneta Pawłowska z Uniwersytetu Łódzkiego (kuratorka wystawy) oraz dziekan Wydziału Filozoficzno-Przyrodniczego w Opawie prof. PhDr. Irena Korbelářová, a także kierownik Galerii Hauerova i dyrektor Instytutu Produkcji Filmowej, Telewizyjnej i Radiowej mgr Monika Horsáková.

Zdjęcie z wernisażu

W wydarzeniu brali też udział prodziekan Wydziału Filozoficzno-Przyrodniczego w Opawie mgr. Ilona Matejko-Peterka, Ph.D., która pomogła w organizacji wystawy oraz prof. Waldemar Deluga z Katedry Historii Sztuki i Dziedzictwa Kulturowego (Wydział Artystyczny) Uniwersytetu w Ostrawie skąd przewieziono prace. 

O wystawie

Wystawa „A światłość w ciemności świeci i ciemność jej nie ogarnęła” jest efektem pobytu prof. Julii Iwaszko z Politechniki Kijowskiej na Uniwersytecie Łódzkim w ramach stypendium badawczego z polskiego Programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” (IDUB) Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Edycja łódzkiego IDUB-u z roku 2022 niesie wsparcie dla badaczy ukraińskich dotkniętych działaniami wojennymi. Profesor Iwaszko podjęła cały szereg inicjatyw naukowo-artystycznych przybliżających ten traumatyczny temat akademikom z Łodzi.

Zdjęcie z wernisażu

Tytuł wystawy „A światłość w ciemności świeci i ciemność jej nie ogarnęła” prezentującej prace fotograficzne z południa ogarniętej wojną Ukrainy, odnosi się do słów z Ewangelii św. Jana o zwycięstwie światła nad ciemnością. Symbolika biblijnych słów w pewnym sensie jest oczywista, światłość to Chrystus i dobro. Zaś ciemność to siła przeciwstawna Bogu, prawdziwy antychryst, jakim jest putniowska Rosja.

Współczesne zdjęcia, w rozdzielczości HD, wykonane cyfrową lustrzanką, przenoszą nas nagle w odległe czasy, gdy przemoc była na porządku dziennym, a jedynym oparciem dla bezbronnych ludzi był Bóg. Wojna w Ukrainie to zniszczone cerkwie, zbezczeszczone ikony i puste, zdewastowane wybuchami pocisków z iskanderów szkoły. Ale „Wojna – jak powiedział Emil Zola – to życie, które nie może istnieć bez śmierci”. Dlatego na zdjęciach zrobionych w kwietniu i maju, po ponad 2 miesiącach walk, widzimy budzącą się do życia przyrodę: piękną, zieloną wiosenną trawę z krwistoczerwonymi makami i bezkreśnie błękitne, przeorane białymi cirrusami niebo.

Zdjęcie z wernisażu

„Pierwszy granat, który padł, trafił w nasze serca” słynne zdanie, które pojawiło się w pacyfistycznej powieści Ericha Marii Remarque'a „Na Zachodzie bez zmian” doskonale opisuje, co czujemy my, mieszkańcy Europy wobec konfliktu, jaki wybuchł za wschodnią granicą Polski. Bezprzykładna agresja i atak Rosji na Ukrainę, rozpoczęte 24 lutego 2022, to koniec świata małej, bezpiecznej stabilizacji będącej od II wojny światowej udziałem świata Zachodniego. W postsowieckiej części Europy, po szczęśliwie niemal bezkrwawej transformacji z lat 90. XX wieku i odejściu od komunistycznych rządów, mieszkańcy osiągnęli dobrobyt i radość spokojnej egzystencji. Wybuch wojny zniszczył to poczucie bezpieczeństwa, stając się cezurą zupełnie nowego, pełnego niewyeksplikowach zagrożeń życia… Bo wojna to siła straszna, niszcząca i pełna potworności.

Lecz wojna w ujęciu prezentowanych na wystawie fotografii dokumentalnych autorstwa Sergija Belińskiego – oficera prasowego Armii Ukraińskiej z 28. samodzielnej brygady zmechanizowanej im. Rycerzy Zimowej Kampanii, to nie tylko okrucieństwo. To też nadzieja, którą widzimy w żółtych i niebieskich serduszkach szytych przez ukraińskie wolontariuszki dla walecznych obrońców ojczyzny. To troska o zapomniane, porzucone bezpańsko zwierzęta – psy, krowy, kucyki. To wreszcie zjednoczenie wojskowych i cywilów w trakcie wielkanocnych ceremonii w schronie z udziałem popa.

Zdjęcie z wernisażu

Wystawie towarzyszy wybór tekstów pt. Kwiaty Południa, autorstwa Sergija Belińskijego i Julii Iwaszko to rodzaj poetyckiego dziennika zdarzeń wojennych. Zbiór ten jest uzupełnieniem wystawy „A światłość w ciemności świeci i ciemność jej nie ogarnęła” (J 1, 5), prezentującej zdjęcia ukazujące ogarniętą wojną Ukrainę autorstwa bezpośredniego uczestnika zdarzeń i oficera Armii Ukraińskiej – Sergija Belińskijego.

Poetycki charakter wyboru tekstów, osadzonych silnie w religii prawosławnej pełni z jednej strony funkcję dynamizującą postrzeganie materiału ikonograficznego zawartego w pracach fotograficznych, dopowiadając je. Drugą jego funkcją tego osobliwego potpourri jest przepracowanie dla obojga autorów ich własnej traumy związanej z wojną.

W Łodzi wystawa prezentowana była w dniach 21. 10.2022- 05.01. 2023 w Galerii Wozownia 11 Uniwersytetu Łódzkiego oraz w dniach 17.11.2022 – 03.02.2023 na Uniwersytecie w Ostrawie. Patronat nad wystawą objęła Jej Magnificencja Rektor UŁ – prof. Elżbieta Żądzińska oraz Wojewoda Łódzki – Tomasz Bocheński ponadto wydarzenie objęte jest wsparciem  Łódzkiego Towarzystwa Naukowego.

Kuratorką wystawy jest prof. Aneta Pawłowska (Instytu Historii Sztuki UŁ)

O autorach

Julia Iwaszko – doktor habilitowany (architektura), Profesor, nostryfikowany na Politechnice Krakowskiej im. T. Kościuszki. Urodziła się w 1970 roku w Kijowie. W 1993 roku ukończyła Wydział Architektury Kijowskiego Instytutu Inżynierii i Budownictwa. Od 1994 roku pracuje na Wydziale Podstaw Architektury i Projektowania Architektonicznego, prowadzi zajęcia z historii architektury ukraińskiej i nowoczesnej architektury światowej, obejmuje opieką naukową doktorantów. Od 1997 roku jest doktorem architektury o specjalności „Teoria i historia architektury, restauracja zabytków architektury”, od 2013 roku jest doktorem habilitowanym o tej samej specjalności.

W 2018 roku jej stopień doktora habilitowanego został nostryfikowany na Politechnice Krakowskiej im T. Kościuszki. J. Iwaszko jest autorem ponad 600 artykułów naukowych i popularnonaukowych. Pełni funkcję zastępcy kierownika KNUBA wspólnych programów współpracy naukowej specjalistów Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Budownictwa i Architektury oraz Uniwersytetu Łódzkiego, Politechniki Krakowskiej im. T. Kościuszki, Politechniki Łódzkiej (Rzeczpospolita Polska), Uniwersytetu im. Vasile Alexandri z Bacău (Rumunia), Politechniki Zhejiang (Chiny). Kilkakrotnie odbywała staż na Politechnice Krakowskiej im T. Kościuszki, uczestniczy we wspólnych projektach z naukowcami polskimi i rumuńskimi. Cztery takie projekty mają państwową rejestrację na Ukrainie w Narodowym Instytucie Naukowo-Technicznych Badań.

Sergij Belińskij – urodził się 10 października 1977 roku w Kamieńcu Podolskim. Posiada dwa wykształcenia - budowlane i medyczne. W latach 1998-2017 był muzykiem w znanym ukraińskim zespole rockowym „Propala Hramota”. Zaangażowany w archeologię. Interesuje się historią i kulturą Wschodu. Zawodowo zajmuje się fotografią artystyczną i kinematografią. Od wielu lat mieszkał we Włoszech i Hiszpanii, biegle posługuje się językiem włoskim. Od 2021 roku w szeregach Ukrainskiego Wojska, prasowy oficer 28. Brygady Rycerzy Zimowej  Kampanii.

Informacje:  Instytut Historii Sztuki UŁ.

Zdjęcia z wernisażu: Monika Horsáková