Łódzkie etnografki – cytujemy (Kazimiera Zawistowicz-Adamska)

W tym roku profesor Kazimiera Zawistowicz-Adamska obchodziłaby 60-lecie nadania tytułu profesora zwyczajnego. Z tej okazji chcielibyśmy wspomnieć o mniej znanej działalności tej wybitnej łódzkiej etnografki.

W okresie międzywojennym, jako młoda doktórka*, Kazimiera Zawistowicz pracowała w redakcji pisma „Wiedza i Życie”, na łamach którego dzieliła się z czytelnikami swoją wiedzą na temat kultury ludowej, charakteryzujących ją zwyczajów, obrzędów, świąt oraz tradycji.

O Świętach Bożego Narodzenia pisała następująco:

Święta Bożego Narodzenia, przypadające w okresie zimowego przesilenia dnia z nocą, obchodzone są wśród ludu bardzo uroczyście. Otwiera je wieczór wigilijny, a zamyka dzień Trzech Króli. Charakter obrzędowości całego tego okresu jest nader różnorodny. Obrzędowość ta bowiem wchłonęła liczne pierwiastki z dawnych pogańskich kultów, zaczerpnęła wiele z wierzeń świata klasycznego, by wreszcie poddać się potężnemu wpływowi wierzeń chrześcijańskich. […] na obrzędowości tego okresu niezatarte piętno wycisnęło przesilenie dnia z nocą – to „nadprzyrodzone” zjawisko, przemawiające do dziś tak żywo do wyobraźni ludowej. Ono to zadecydowało zapewne o przełomowym charakterze świąt Bożego Narodzenia, podczas których kończy się pewien okres czasu (stary rok). a rozpoczyna nowy okres (nowy rok) – nieznany, nieodgadniony, niepewny. Ono to wplotło w obrzędowość Bożego Narodzenia tak liczne wierzenia w cuda i dziwy, we wszelkiego rodzaju zjawiska nadprzyrodzone?

Fragment pochodzi z pisma „Wiedza i życie” nr 12/1933.

 

* W ten sposób nazywał Kazimierę Zawistowicz Jędrzej Cierniak, a w ślad za nim społeczność Zaborowian. Zob. Kazimiera Zawistowicz-Adamska, Społeczność wiejska, Łódź 1948.