Pierwsze polskie tłumaczenie eseju A. Irvinga Hallowella

W najnowszym numerze czasopisma „Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia” opublikowane zostało pierwsze polskie tłumaczenie wpływowego eseju A. Irvinga Hallowella (1892–1974) pt. Odżibuejska ontologia, zachowanie i światopogląd (Ojibwa Ontology, Behavior, and World View) z 1960 roku. Autor przekładu – Michał Żerkowski z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego

A. Irving Hallowell i inni badacze

Hallowell, którego teksty jeszcze nigdy nie były tłumaczone na język polski, uznawany jest obecnie za jednego z najciekawszych i najbardziej wszechstronnych antropologów psychologicznych XX wieku. Jego prace na temat odżibuejskiej tubylczej taksonomii prefigurowały osiągnięcia etnonauki i antropologii kognitywnej, a te poświęcone ewolucji zachowania człowieka zapowiadały przyszły zwrot części środowiska antropologicznego ku podejściom psychologiczno-ewolucyjnym. Ponadto jego zainteresowanie kulturową definicją osoby wyprzedziło powstanie antropologii interpretacyjnej, a tubylczymi koncepcjami psychologicznymi – rozwój współczesnej etnopsychologii. Pomimo pionierskiego charakteru całości wypracowanego projektu antropologicznego Hallowell jest dziś najbardziej znany właśnie z eseju Odżibuejska ontologia, zachowanie i światopogląd, w którym (obok  wcześniej ukutego już przez siebie terminu „osoby inne niż ludzkie”) po raz pierwszy używa pojęcia ontologii. Tekst ten okazał się w ostatnich dekadach szczególnie wpływowy nie tylko w algonkianistyce, ale również wśród amazonistów, religioznawców i archeologów, stając się na początku XXI wieku dziełem fundacyjnym „nowego animizmu”

 

– podkreśla autor przekładu Michał  Żerkowski.

Przekład został opatrzony przez tłumacza aparatem krytycznym, dzięki któremu polscy Czytelnicy będą w stanie m.in. zaznajomić się ze współczesną pisownią języka odżibuejskiego (odż. Anishinaabemowin) oraz właściwymi mu problemami lingwistycznymi.

mężczycna Michał Żerkowkski

Alfred Irving Hallowell

Profesor na Uniwersytecie w Pensylwanii – prowadził swoje badania terenowe w Kanadzie w latach 1930–1940 wśród tubylczoamerykańskich Odżibuejów (ang. Ojibwe, odż. Anishinaabeg) znad uchodzącej do jeziora Winnipeg Berens River. Jego esej z 1960 roku stanowi dziś dla wielu rodzaj podsumowania tamtych etnograficznych doświadczeń i rozwijanej na ich podstawie antropologicznej teorii.

Autor przekładu

Mgr Michał Żerkowski ­– jest antropologiem kulturowym, etnologiem, asystentem w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ. Jego zainteresowania badawcze to algonkianistyka, antropologia psychologiczna i kognitywna, antropologia religii, mitoznawstwo (w tym geomitoznawstwo), porównawcze badania etnoontologii, etnohistoria oraz historia antropologii kulturowej. Zaangażowany w projekty badawcze z obszaru geomitoznawstwa, antropologii psychologicznej i kognitywnych badań nad religią (CSR). Jest członkiem IUAES, PTL, PAES/PATE, a prywatnie kolekcjonerem tradycyjnej sztuki pozaeuropejskiej.

Zapraszamy do lektury